Жайкы-күз мезгилинде жашылча-жемиштерди керектөөнүн көбөйүшүнө байланыштуу курч ичеги-карын инфекцияларынын оорусу күчөйт.
Ичеги жугуштуу оорулары “кир колдун оорулары” деп аталат, бул алардын гигиеналык эрежелердин сакталбашы менен тыгыз байланышын баса белгилейт. Курч ичеги инфекцияларына көбүрөөк балдар дуушар болушат. Балдардын ичеги-карын инфекциясына кабылуусу чоңдорго караганда 2,5-3 эсе жогору.
Негизги симптомдору: ичтин оорушу, кусуу, тез-тез ысытма менен коштолгон бош заңы. Көбүнчө эрте курактагы балдар (3 жашка чейин) оорушат.
Себеби патогендүү ичеги таякчасы, сальмонелла, дизентерия микробдору, стафилококк жана ар кандай вирустар (көбүнчө энтеро-, рота- жана аденовирустар).
Жуктуруунун 3 негизги жолу бар:
тамак-аш аркылуу – эреже катары, жетиштүү гигиеналык жана жылуулук менен дарылоодон өтпөгөн тамак-аш азыктары аркылуу;
суу аркылуу – сапатсыз сууну ичкенде пайда болот;
тиричилик байланышта – ар кандай буюмдар же кир кол аркылуу.
Курч ичеги инфекцияларынын алдын алуунун негизги 5 эрежеси:
1. Тазалыкты сактаңыз: өздүк гигиенанын эрежелерин сактаңыз (колду бат-баттан самындап жуу, тамак-аш даярдоо жана жеер алдында, дааратканага баргандан кийин, көчөдөн кайтып келгенден кийин, эл көп барган жерлерден ж.б.у.с.). ) жана балдардын жеке гигиеналык көндүмдөрүн өнүктүрүү;
– дааратканадан кийин колду жуу;
– ашкананы кемчиликсиз тазалыкта кармоого, ашкананы жана тамак-ашты курт-кумурскалардан, кемирүүчүлөрдүн жана башка жаныбарлардан коргоого;
– тамак-аш калдыктарын өз убагында алып салуу; – балдардын идиштерин уруксат берилген жуучу каражаттар менен дайыма жууп туруңуз, оюнчуктарды балдарга берерден мурун да жууп туруңуз
2. Чийки жана бышырылганын ажыратыңыз.
– чийки этти, канаттууларды, балыкты, жашылчаларды, мөмө-жемиштерди даяр тамак-аштан бөлүүгө;
– чийки тамактарды иштетүү үчүн өзүнчө ашкана идиштерин жана идиштерин (бычак, кесүүчү тактай ж.б.) колдонуу.
3. Тамактарды жакшылап кууруп же кайнатыңыз.
– тамактарды, өзгөчө этти, канаттууларды, жумуртканы жана балыкты жакшылап кууруп же кайнатып алыңыз
4. Тамак-ашты коопсуз температурада сактаңыз.
– бышкан тамакты бөлмө температурасында 2 сааттан ашык калтырбаңыз;
– бардык бышырылган жана тез бузулуучу тамак-ашты кечиктирбестен муздаткычта сактоо (5 °Cден төмөн);
– тамак-ашты муздаткычта да көпкө сактабаңыз;
5. Коопсуз суу жана коопсуз чийки тамактарды колдонуңуз.
– коопсуз сууну колдонуу
— алардын коопсуздугун жогорулатуу үчүн кайра иштетилген тамактарды, мисалы, пастерленген сүттү тандоо;
– мөмө-жемиштерди жана жашылчаларды, өзгөчө чийки түрүндө берүүдө жууп салуу;
– Мөөнөтү өтүп кеткен продукцияларды колдонбоңуз.
— тамак-ашты ташууда жана сактоодо таза таңгактарды (полиэтилен, тамак-аш идиштери ж.б.) колдонуңуз;
– тамак-ашты кокус адамдардан же уруксат берилбеген соода жайларынан сатып албагыла;
– кичинекей балдарга кайнатыла элек кайнатылган сүттү, чийки жумуртканы бербеңиз, тамак даярдоо үчүн жаңы гана азыктарды колдонуңуз;
Сунуш кылынбаган же тыюу салынган сууларда сүзүүгө болбойт.
Эгерде ичеги-карын инфекциясынын белгилери пайда болсо (ысытма, кусуу, ичтин оорушу) дароо медициналык жардамга кайрылуу керек!
Categories: Ашказан, ичеги оор-н а-алуу, Балдарга кам көрүү