Деменция – бул адамдын психикалык жактан жабыркашы, оорулуунун (когнитивдик) ой жүгүртүү жөндөмдүүлүгү бузулуусу. Деменция эс тутумунун, акыл-эс жөндөмүнүн, убакытта жана мейкиндикте багыттоо жөндөмүнүн, адамдарды жана объектилерди таануу жөндөмүнүн акырындык менен начарлашына алып келет.
![](https://saksalamat.kg/wp-content/uploads/2023/06/demienciya-1.jpg)
Деменция убакыттын өтүшү менен өрчүйт. Бул негизинен улгайган адамдарга таасир этет, бирок бардык эле адамдар улгайган сайын акыл-эси начарлай бербейт.
Деменциянын пайда болуу коркунучун жогорулаткан факторлорго төмөнкүлөр кирет:
• жаш курагы (деменция 65 жаштан жогорку курактагы адамдарда көбүрөөк кездешет);
• жогорку кан басымы (гипертония);
• кандагы канттын жогору болушу (кант диабети);
• ашыкча салмак же семирүү;
• тамеки тартуу;
• спирт ичимдиктерин ашыкча колдонуу;
• физикалык активдүүлүктүн жетишсиздиги;
• социалдык обочолонуу;
• депрессия.
Деменциянын физикалык, психологиялык, социалдык жана экономикалык кесепеттери деменция менен жашаган адамдар үчүн гана эмес, ошондой эле алардын камкорчулары, алардын үй-бүлөлөрү жана бүтүндөй коом үчүн.
Деменциянын алгачкы белгилери жана симптомдору төмөнкүлөрдү камтыйт:
• эске тутуу жана акыркы окуяларды унутуу;
• нерселерди жоготуу же алардын кайда калганын эстей албай калуу;
• сейилдөөдө же унаа айдап баратканда рельефтин багытын бузуу;
• тааныш чөйрөдө да ориентациянын бузулушу;
• убакыттын эсебин жоготуу;
• көйгөйлөрдү чечүүдө же чечим кабыл алууда кыйынчылыктар;
• маекти ээрчүү жөндөмүнүн бузулушу же сөздөрдү табуу кыйынчылыгы;
• тааныш тапшырмаларды аткарууда кыйынчылык;
Деменция диагнозу коюлган адамга оорунун белгилери менен күрөшүүгө жардам берүү үчүн өз алдынча жардам берүү ыкмалары бар: Физикалык активдүүлүктү сактоо;
*туура тамактануу режимин сактоо;
*тамеки чегүүнү жана спирт ичимдиктерин ичүүнү токтотуу;
*дайыма дарыгердин кароосунан өтүү;
*күнүмдүк тапшырмаларды жана пландаштырылган жолугушууларды жазуу жүзүндө жазыңыз, анткени бул маанилүү маселелерди унутпоого жардам берет;
*хоббиден баш тартпаңыз жана ырахат алып келе турган иштерге убакыт бөлүңүз;
*психикалык активдүүлүктү стимулдаштыруучу жаңы иш-аракеттерди жасоого аракет кылуу;
*достор жана үй-бүлө менен убакыт өткөрүп, коомдук жашоого катышыңыз.
Categories: Алдын алуу, ДЕН СООЛУК