Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюму (ДССУ) менен биргеликте Кыргызстанда микробго каршы туруктуулуктун (МКТ) таралышын, анын ден соолукка тийгизген таасирин жана бактериалдык инфекциялардын экономикалык зыянын баалоо боюнча дүйнөдө биринчи улуттук изилдөө башталганын жарыялайт.

Долбоордун башталышына арналган иш-чарага Министрлер кабинетинин, Жогорку Кенештин, эл аралык өнөктөштөрдүн жана чет өлкөлүк элчиликтердин, ар кандай министрликтердин жана ведомстволордун өкүлдөрү, медицина кызматкерлери, ДСCУнун эксперттери жана кесиптик ассоциациялардын мүчөлөрү катышты.

Барган сайын салттуу антибиотиктерди натыйжасыз кылып, маанилүү медициналык кийлигишүүлөрдүн натыйжалуулугун төмөндөтүү менен МКТ дүйнө жүзү боюнча олуттуу көйгөй болуп саналат.

Бул комплекстүү изилдөөнү жүргүзүү менен, Кыргызстан өз калкын коргоо боюнча жигердүү кадамдарды жасап гана тим болбостон, МКТ каршы күрөштө башка өлкөлөргө да үлгү көрсөтүүдө.

Изилдөөнүн жүрүшү менен, натыйжалар Кыргызстандагы МКТ динамикасы жөнүндө баа жеткис түшүнүк алууга, анын саламаттык сактоо жана экономика үчүн кесепеттерин талдоого, сактануу стратегияларын иштеп чыгууга жана кан агымы аркылуу жугуучу оорулар менен ооруган бейтаптарды башкаруунун клиникалык протоколдорун жакшыртууга мүмкүндүк берет деп күтүлүүдө. Ошондой эле МКТ таралышын жана анын терс кесепеттерин азайтуу боюнча негиздүү саясат жана чаралар негиз болот.

Бүгүнкү күнгө чейин ДССУ 300 000 доллардан ашык жабдуулар жана диагностикалык материалдар менен камсыз кылуу менен изилдөөгө колдоо көрсөттү. Мындан тышкары, ДССУ бүткүл өлкө боюнча 40 оорукананын кызматкерлерине, ошондой эле үч борбордук референс-лабораториянын кызматкерлерине жана алардын филиалдары үчүн комплекстүү теориялык жана практикалык тренингдерди өткөрдү.

ДССУнун Кыргызстандагы өкүлү, доктор Ливиу Ведраско бул изилдөөнүн маанилүүлүгүн баса белгилеп, мындай деди: “Микробго каршы туруктуулуктун масштабын жана кесепеттерин түшүнүү калктын ден соолугун коргоо жана туруктуу саламаттык сактоо системаларын түзүү үчүн биринчи орунда турат. Бул демилге ден-соолукка байланыштуу ушул актуалдуу глобалдык коркунучка каршы күрөшүү боюнча биздин биргелешкен күч-аракеттерибизди белгилейт”.

КОШУМЧА МААЛЫМАТ

Микробго каршы туруктуулук (МКТ) деген эмне?

МКТ микроорганизмдер (мисалы, бактериялар, козу карындар, вирустар жана мителер) микробго каршы каражаттардын (мисалы, антибиотиктер, грибокко каршы, вируска каршы, безгекке каршы жана антигельминтиктер) таасиринен кийин өзгөргөндө пайда болот. Натыйжада, бул дарылар натыйжасыз болуп, инфекциялар организмде сакталып, башка адамдарга жугуу коркунучун жогорулатат.

Эмне үчүн МКТ дүйнөлүк тынчсызданууга себеп болуп жатат?

Микробго каршы туруктуулук (МКТ) глобалдык ден соолук үчүн олуттуу коркунуч туудурат, айрыкча эффективдүү микробиология кызматтарына жана антибиотиктерге жетүү чектелген ресурстук шарттарда. 2019-жылы болжол менен 4,95 миллион өлүм бактериялык МКТ менен байланыштуу, анын ичинде 1,27 миллиону түздөн-түз ага байланыштуу. МКТ көзөмөлүн күчөтүү боюнча глобалдык аракеттерге карабастан, көптөгөн өлкөлөр ар тараптуу улуттук системаларды ишке ашыруу үчүн күрөшүп жатышат.

Жаңы каршылык көрсөтүү механизмдери пайда болуп, дүйнө жүзү боюнча жайылып жатат, бул биздин жалпы жугуштуу ооруларды дарылоо жөндөмүбүздү бузуп, узак мөөнөттүү ооруга, майыптуулукка жана өлүмгө алып келет.

Инфекцияларды алдын алуу жана дарылоо үчүн эффективдүү микробго каршы каражаттарсыз органды трансплантациялоо, рак химиотерапиясы, диабетти дарылоо жана чоң операциялар (мисалы, кесарево же жамбашты алмаштыруу) сыяктуу медициналык процедуралар өтө кооптуу болуп калат.

МКТ ошондой эле ооруканада узакка жатууга жана интенсивдүү терапияга муктаждыкка байланыштуу саламаттыкты сактоонун баасын жогорулатат.

МКТ Миң жылдыктын өнүгүү максаттарына жетүү коркунучун туудурат жана азыр Туруктуу өнүгүү максаттарына жетишүү коркунучун туудурат.